Melkmachinefabrikant Bajema te Ferwoude.

Werktuigen

Bajema's Friesland Melkmachinefabriek.

De eerste melkmachines zijn al ontwikkeld in het eind van de negentiende eeuw. Echter pas na de laatste wereldoorlog kwam het gebruik van melkmachines goed opgang. Op de Nederlandse markt waren er verscheidene importeurs en enkele fabrikanten actief. In Friesland was bijvoorbeeld Bajema één van de fabrikanten van melkmachines. Bajema werkte bij het melken met een (veel) hoger vacuüm dan andere merken en gebruikte (veel) stuggere tepelvoeringen. In zijn propaganda materiaal meldde hij dat dat met name voor moeilijk melkbare koeien een voordeel te behalen was en dat bij die koeien de melkproductie verhoogd zou worden, door het gebruik van zijn machines.

Er zijn verschillende vergelijkingsonderzoeken geweest o.a. in 1960 over het verband tussen melkbaarheid en de wijze van melken te Kamperveen en Diemen en in 1961 een onderzoek naar de gebruikseigenschappen van de Bajema machines in vergelijking met een 'Alfa-Laval' machine, door het Instituut voor Veeteeltkundig Onderzoek 'Schoonoord' te Zeist in samenwerking met het Instituut voor Landbouwtechniek en Rationalisatie te Wageningen. Bij dit laatste onderzoek zijn ook de ervaringen van 50 melkveehouders verwerkt die met een Bajema machine molken. De uitslagen van de onderzoeken waren niet altijd onverdeeld gunstig voor de Bajema machine. Ook in 'de wandelgangen' circuleerden er een verscheidenheid aan gunstige en minder gunstige ervaringen.
Bajema zelf publiceerde, uiteraard, ook over zijn machines o.a. middels het 'Bajema Bulletin'.

Maakte melkmachines die met een hoog vacuüm werkten. Hij gebruikte melkemmers van het Belgische bedrijf FN en verstevigde deze door er een extra plaat op te lassen. Later zal de N.V. Zuurbestendige Apparatenfabriek D.B. Kooiman & Zoon de productie van de melkmachines over nemen. Jan Jongerius N.V. in Utrecht verzorgt de verkoop in Nederland. Bajema verkrijgt intussen wereldwijd patenten op zijn uitvinding, van Zwitserland tot Nieuw-Zeeland en van Spanje tot Brazilië.

In 2009 heeft het Frieslandbouwmuseum te Earnewâld, in samenwerking met 'Melkmachineverzameling De Pulsator' van de heren Geert Bulthuis en Roel Veenstra, een expositie over de Bajema melkmachine verzorgd. Toen is ook (een groot deel van) het archiefmateriaal over gegaan naar het Fries Landbouwmuseum.